Circulaire samenwerking: Fokkema & Partners

Innovatie als drijfveer

“Bij al onze ontwerpen zijn de gebruikers van een gebouw of ruimte het startpunt. Onze drijfveer is innovatie. We zijn met 45 architecten en ingenieurs en we houden allemaal van puzzelen, ontdekken en uitvogelen. Een ontwikkeling als de circulaire filosofie – die de afgelopen jaren een vlucht heeft genomen – daar gaan wij op aan! Hoe raakt het de werkomgeving en hoe passen we onze ontwerpen daarop aan? Dat maakt ons werk zo interessant. Eerder ging het bij duurzaamheid vooral om labels voor bijvoorbeeld energieverbruik, installaties en materialen. Circulariteit is echt anders. Daarbij gaat het om de vraag of je kunt hergebruiken wat er al is.”

Circulariteit vraagt andere manier van denken

“De basis van de circulaire filosofie is om grondstofgebruik te beperken. En alles wat er al is zo goed mogelijk in te zetten, zonder nieuw toe te voegen. Dit vraagt om een andere manier van denken. Ook als het gaat om esthetiek. Bij het project voor het Foods Innovation Centre van Unilever in Wageningen – waar we met Ahrend aan samenwerkten – hadden we te maken met een bonte mix aan stoelen: oranje, geel, groen, paars, alles door elkaar. Nieuw zou je dat nooit zo kopen.

Hergebruik dwingt je tot creatieve oplossingen. Zo hebben we de stoelen op kleur geclusterd en daarmee ‘vlekken’ in de ruimte gemaakt. Iedere vlek kreeg, als onderdeel van de kantooromgeving, een eigen identiteit. Bij de kantoren van Nationale Nederlanden in Den Haag en Rotterdam – een werkomgeving van zo’n 36.000 vierkante meters – maakten we circulariteit heel concreet en zichtbaar. Aan de hergebruikte producten hingen we labels met teksten als: ‘Herken je me nog? Ik was een oud lockerdeurtje.” Of – bij veelgebruikte lattenstructuren van onbehandeld hout: ‘Ik ben 100% modulair en krijg na mijn tijd een nieuwe bestemming.’  

Het verschil maken

“Met de duizenden vierkante meters werkomgeving die we jaarlijks inrichten, kunnen we echt het verschil maken. Door te kiezen voor circulaire oplossingen besparen we grondstoffen en verminderen we de afvalberg. In onze projecten brengen we daarom altijd onze circulaire kennis aan tafel bij opdrachtgevers. En we benadrukken dat hergebruik net zo mooi kan zijn als nieuw, als het op een slimme manier wordt ingezet. In Nederland zien we dat hergebruik steeds gangbaarder wordt. In Duitsland, waar we steeds meer projecten doen, merken we dat het nog niet top of mind is. Door uitleg te geven en circulaire projecten te laten zien, proberen we opdrachtgevers mee te krijgen. En dat lukt steeds beter!”

Zoveel mogelijk hergebruik

“De beste manier om met je inrichting bij te dragen aan een circulaire toekomst is één-op-één-hergebruik. Dus dat wat je zelf in huis hebt, opnieuw inzetten. Dat is de basis in onze projecten. Als dat niet kan, dan gaan we op zoek naar wat er ergens anders al is. Er zijn loodsen vol met spullen in Nederland. En leveranciers die bijvoorbeeld hergebruikt glas, systeemwanden of vloeren kunnen leveren. En neem de Circulaire Hub van Ahrend, waar een grote voorraad aan refurbished meubels voorhanden is. Pas als daar niets passends tussen zit voor onze projecten, dan kiezen we voor nieuw. Maar wel nieuw met zo min mogelijk milieubelasting. We kiezen dan bijvoorbeeld voor bio-based-materialen en sluiten materialen met toxische stoffen en hoge milieubelasting uit.”

Van specificatie naar randvoorwaarden

“Om invulling te geven aan onze ontwerpen hebben we de juiste, circulaire partners nodig. Zoals Ahrend. De manier waarop we met onze partners samenwerken is veranderd. Zo’n acht jaar geleden gaven we een gedetailleerde specificatie met daarin bijvoorbeeld het aantal stoelen, de kleur hout, kleur stof, soort armleggers. Daar zijn we vanaf gestapt. We geven nu alleen randvoorwaarden mee. Bijvoorbeeld een ergonomische stoel op wielen – en daar geven we nog een plaatje van mee hoe we het in ons hoofd hebben. Ahrend gaat dan op zoek – onder meer in de Circulaire Hub – naar bestaande producten die binnen die randvoorwaarden passen. Op deze manier maken we veel beter gebruik van dat wat er al is.”  

Unilever Foods Innovation Centre

“Een mooi voorbeeld van een circulair project waarin Ahrend en wij samen optrokken is het Foods Innovation Centre van Unilever in Wageningen. Het is één van de meest duurzame gebouwen ter wereld en heeft een vrijwel volledig circulaire inrichting gekregen. We hebben het grootste deel van het meubilair uit drie Europese vestigingen die gingen sluiten één-op-één hergebruikt. Ahrend deed de logistiek, de inventarisatie en de controle. Zo checkten ze de staat van de meubels en of deze gereinigd of omgebouwd moesten worden. En ze brachten de meubels in lijn met het kleurenplan voor de verschillende verdiepingen. Zo konden we bijna de complete inrichting, zo’n 95%, uit hun eigen hergebruikte meubels samenstellen.

Wat er niet in huis was, waren bijvoorbeeld loungebanken. Deze heeft Ahrend aan de hand van een look-and-feel-book voor ons gevonden, bijvoorbeeld bij organisaties die ze niet meer nodig hadden. Een klein deel van het meubilair moest er nieuw komen. Daarbij zorgde Ahrend voor circulair of bio-based meubilair, zoals stoelen met een kuip van hennep.”